“We zijn en blijven afhankelijk van de financiële markten en de rente in het bijzonder, maar proberen ons zo goed mogelijk op de toekomst voor te bereiden. Soms moet dat met vervelende maatregelen.”

In gesprek met André Hollenkamp, sinds de oprichting van de CDC Pensioenfondsen van ING en NN Group bestuurslid namens de Groepsondernemingsraad Bank en voorzitter. Hoe kijkt André terug op ruim 6 jaar uitvoering van de CDC-pensioenregelingen en voor welke uitdagingen staan de pensioenfondsen nu?

Hoe ontwikkelden de pensioenfondsen zich?
De pensioenfondsen zijn in de eerste plaats financieel gegroeid. We begonnen met nul euro en beheren inmiddels voor beide fondsen samen 2,9 miljard euro. De invloed van toezichthouders nam toe en we moeten aan strakkere regelgeving voldoen. De lage rente legde de laatste jaren druk op onze dekkingsgraad. We moeten meer geld in kas hebben om aan onze huidige én toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. We maken steeds afwegingen voor de korte en lange termijn, krijgen nieuwe aandachtsgebieden en blijven ons continu verdiepen. Genoeg uitdagingen!

Wat zijn mijlpalen?
Een tijd lang stonden de nieuwe pensioenregelingen voor ING en NN Group op onze agenda. Deze zijn vastgesteld door de sociale partners en wij voeren ze uit. We begonnen in 2014 met afspraken voor 5 jaar. De nieuwe pensioenregelingen zijn voor ING sinds 1 januari 2019 en voor NN Group sinds 1 juli 2019 van kracht. Voor ING voor een periode van 5 jaar en NN Group voor een periode van 2,5 jaar.

Als je terugblikt valt ook de bestuurlijke diversificatie op. Er is bewust meer balans gecreëerd, ook qua achtergrond en competenties. Verjongd zijn we ook.

Om jongeren te enthousiasmeren voor pensioen en een eventuele toekomstige rol bij pensioenfondsen, is ook het optuigen van de Pensioenfonds Academie in 2017 een mooie mijlpaal. Dat was een gezamenlijk initiatief van de werkgevers ING en NN Group, Pensioenfonds ING en de CDC Pensioenfondsen.

Eind 2019 besloten de pensioenfondsen de pensioenopbouw in 2020 te korten. Waarom die maatregel?
Door de lage rente ging de kostprijs van pensioenen (toekomstige uitkeringen) fors omhoog en de dekkingsgraad omlaag. De CDC Pensioenfondsen voeren de pensioenregelingen uit die de sociale partners met elkaar hebben afgesproken. De sociale partners stellen ook de premie vast. Elk jaar kijken de pensioenfondsen of deze premie voldoende is om het beoogde opbouwpercentage uit te kunnen voeren. Is de premie voldoende, dan volgt volledige opbouw voor dat jaar. Is de premie ontoereikend, dan zijn de pensioenfondsen genoodzaakt om de opbouw te korten voor dat jaar. Dat is gebeurd in 2020. In het verleden opgebouwde pensioenaanspraken blijven echter ongewijzigd. Stijgt de rente in de toekomst, dan gaat de kostprijs van pensioenen omlaag en kunnen we mogelijk in volgende jaren weer de geambieerde pensioenopbouw realiseren. Het risico van verdere opbouwkortingen blijft echter ook bestaan, indien de rente onvoldoende stijgt.

Door de maatregel bouwen deelnemers in 2020 minder pensioen op. Kun je in onze pensioenregelingen bijstorten of -sparen?
Nee, dat kan niet binnen de pensioenregelingen die wij uitvoeren. Jouw pensioen bestaat in de basis uit je AOW en werkgeverspensioen(en). Verwacht jij daarmee niet rond te komen na je werkzame leven, dan zijn er mogelijkheden om zelf maatregelen te nemen. Een financieel expert maakt je wegwijs hoe je zelf kunt bijsparen. Op de Pensioenplanner krijg je inzicht in jouw financiële situatie en mogelijke ruimte, niet alleen nu, maar ook in de toekomst.

Ondanks behaald rendement op de beleggingen, is een opbouwkorting in 2020 nodig. Dat lijkt tegenstrijdig. Leg eens uit?
Aan het einde van elk jaar kijkt het fonds of de premie voldoende is om de pensioenopbouw voor het komende jaar te financieren. Hierbij wordt de actuele rente in acht genomen. Doordat deze rente fors is gedaald in 2019, heeft het fonds voor 2020 een opbouwkorting doorgevoerd.  Een opbouwkorting staat dus geheel los van het behaalde rendement.

De lage rente heeft ook impact op de indexatie? Hoe?
Elk jaar proberen de pensioenfondsen de pensioenaanspraken te indexeren om de koopkracht op peil te houden. De indexatiemaatstaf is de ‘prijsindex alle huishoudens afgeleid’, die wordt gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Er zijn wettelijke regels voor het toekennen van indexaties. Vanaf een vastgestelde dekkingsgraad mag het fonds indexeren. De dekkingsgraad is zo laag geworden dat we niet of nauwelijks mogen indexeren.

Dubbel slecht nieuws dus eigenlijk?
Ja, dit is niet wat we ambiëren. Je bouwt in 2020 minder pensioen op en er wordt niet geïndexeerd over 2019. We blijven afhankelijk van de financiële markten en de rente in het bijzonder. Als bestuur zijn we aan het werk voor de langere termijn. Daar horen soms lastige maatregelen bij.

“Ik blijf heilig geloven in de collectiviteit van pensioenen, met name op het gebied van risicospreiding in de beleggingen en nabestaanden pensioen.”

Voor welke uitdagingen staan de pensioenfondsen in 2020 en daarna?
De lage rentestand blijft bepalend. Tegelijk blijven we aangehaakt bij de ontwikkelingen in Den Haag. Voor wat betreft nieuwe en verscherpte regelgeving en natuurlijk ontwikkelingen richting een nieuw Nederlands pensioenstelsel. Die laatste ontwikkelingen volgen we intensief, maar in de discussie hebben wij geen actieve rol. Als pensioenfondsbestuurder ben ik uitvoerder. Op persoonlijke titel blijf ik heilig geloven in de collectiviteit van pensioenen, met name op het gebied van risicospreiding in de beleggingen en nabestaanden pensioen.

“Op de Pensioenplanner krijg je inzicht in jouw financiële situatie en mogelijke ruimte, niet alleen nu, maar ook in de toekomst.”

Waarom moeten mensen zelf in beweging komen voor hun pensioen? 
Je bent zelf verantwoordelijk voor jouw financiële situatie na je carrière. Hoe ziet die situatie eruit? Er zijn veel factoren die daarop van invloed zijn. Speciaal voor onze deelnemers ontwikkelden we een gebruiksvriendelijke Pensioenplanner, die jou inzicht geeft in je pensioen en jouw inkomsten en uitgaven nu en in de toekomst. Maar ook hoe je een mogelijk pensioentekort kunt aanvullen.

“Jongens, creëer een buffer zodat jullie later niet in paniek hoeven raken als iets even tegenzit.”

Voor jonge collega’s is dat toch nog ver van hun bed?
Met pensioen kun je niet vroeg genoeg beginnen. Het ‘rente op rente-fenomeen’ is een heel krachtige tool om naar de toekomst toe iets op te bouwen. Kleine stappen hebben grote effecten op de lange termijn. Zo leer ik mijn kinderen zelf te beleggen. Zij staan nog aan het begin van hun carrières. ‘Jongens, creëer een buffer zodat jullie later niet in paniek hoeven raken als iets even tegenzit’.

Wat houdt je bezig als je niet werkt?
Mijn kinderen, mijn partner en mijn hobby’s: golfen en zeilen. Vorig jaar werd ik lid van een golfclub en deze sport en de buitenlucht werken voor mij ontspannend. Daarnaast ben ik iemand die echt een leven lang leert en zichzelf wil blijven ontwikkelen.

Heb je nog een uitsmijter?
Meer dan 50% van onze deelnemers bezocht eens of vaker onze Pensioenplanner. Deze tool werkt en het is mooi dat terug te zien in het deelnemerstevredenheidsonderzoek. Daar doen we het voor. De 50% die nog niet heeft ingelogd: ik daag jullie uit!