“We kunnen niet zonder pensioen. Juist niet nu we gemiddeld steeds langer leven.”

In gesprek met Ilse van der Weiden. Ze werkt bij vakbond FNV. Jaren als cao-onderhandelaar. Sinds 2018 als pensioenfondsbestuurder in verschillende bedrijfstakken, bijvoorbeeld Zorg en Welzijn. Sinds maart 2020 zit ze namens de FNV in het bestuur van ING CDC Pensioenfonds en NN CDC Pensioenfonds. “Voor het eerst zit ik in het bestuur van ondernemingspensioenfondsen, in een voor mij nieuwe branche, een leuke uitdaging!”

Zijn vakbonden altijd vertegenwoordigd in een pensioenfondsbestuur?
“Dat is niet verplicht, maar het komt wel veel voor. Ik werk voor de pensioenfondsbesturen van ING en NN gemiddeld een tot anderhalve dag in de week vanuit de FNV. De vakbond komt op voor ieders belangen op het gebied van werk en inkomen. Met bijna een miljoen leden, is het de grootste vakbond van Nederland.”

Wat was jouw drijfveer om in het bestuur van deze ondernemingspensioenfondsen te stappen?
“Ik vind pensioen interessant, leuk zelfs! We kunnen niet zonder pensioen. Juist niet nu we gemiddeld steeds langer leven. Pensioen is mijn werk, mijn specialisatie binnen de FNV. Ik had al bestuursfuncties in bedrijfstakpensioenfondsen en had nog ruimte in mijn agenda. Interessant om dan aan de slag te gaan voor fondsen met een totaal andere signatuur.”

Wat maakt het zo anders?
“Bij Zorg en Welzijn heb ik te maken met een relatief grote groep deelnemers met een parttime salaris en een klein pensioen. Binnen ING en NN is sprake van een meer heterogene groep deelnemers. Toen ik startte, kwam Corona op. Veel werk gebeurt daarmee op afstand maar dit is in de praktijk werkbaar.”

“Dat uitleggen, onderhandelen en mensen in laten zien wat pensioen betekent, is mijn echte drijfveer.”

Speel je ook een rol op weg naar een nieuw pensioenstelsel?
“In elk geval binnen de FNV. Je hebt misschien wel gelezen hoeveel moeite het kostte om tot een akkoord op hoofdlijnen te komen? We hebben hard gewerkt om leden van onze vakbond de inhoud en het belang ervan uit te leggen en uiteindelijk voldoende draagvlak te krijgen voor een akkoord. Dat uitleggen, onderhandelen en mensen in laten zien wat pensioen betekent, is mijn echte drijfveer.”

“Bij een bank en een verzekeraar zal de kennis van pensioen groter zijn, maar dat is geen garantie voor ‘iets doen met je pensioen.”

Jij bent een vakbondsvrouw, hoe helpt je dat in het bestuur?
“Ik ben sinds 2018 bestuurder. Daarvoor was ik cao-onderhandelaar. Ik houd ervan met elkaar ergens naartoe te werken. Van dynamiek in een omgeving waar meer belangen spelen. Ik heb in al die jaren maar één keer actie gevoerd, omdat we in een impasse kwamen. Al die andere keren kwamen we er samen uit, in gesprek en met respect voor elkaar.”

Wat zijn jouw aandachtsgebieden binnen de pensioenfondsen?
“Ik richt mij op pensioen, governance en communicatie. De grootste uitdaging is: hoe krijgen we de deelnemer geïnteresseerd in zijn pensioen? Mijn eigen fascinatie voor pensioen ontstond als cao-onderhandelaar in de kinderopvang. Pensioen is een onderdeel van de cao. Ik was verbaasd over de onwetendheid bij medewerkers. ‘Bouw ik pensioen op, hoeveel dan en is dat genoeg om van te leven later?’. Ze hadden zich nog nooit verdiept in pensioen, terwijl het over geld gaat waar zij recht op hebben en later van moeten leven. Ik verwacht dat dat te maken heeft met de angst dat pensioen te complex is. Ik wist er meer van, kreeg er aardigheid in het mensen uit te leggen en specialiseerde me in pensioen. Bij een bank en een verzekeraar zal de kennis van pensioen groter zijn, maar dat is geen garantie voor ‘iets doen met je pensioen’. Pensioen is ver weg. Andere thema’s krijgen nu prioriteit. Als bestuur willen we het echter toch onder de aandacht brengen bij deelnemers.”

Krijgen we te maken met het nieuwe pensioenstelsel?
“Er is veel veranderd in de samenleving. Mensen leven gemiddeld langer. Er zijn minder werkenden ten opzichte van gepensioneerden. Mensen werken niet meer een leven lang bij een werkgever of binnen een branche, wisselen vaker van baan of gaan zelf ondernemen. Die ontwikkelingen hebben allemaal impact op de houdbaarheid van pensioen. Er komt een nieuw pensioenstelsel en daar heeft elk pensioenfonds, wij dus ook, mee te maken.”

Wat vind jij belangrijk in communicatie met deelnemers?
“Meten en weten wat wel en niet werkt en vandaaruit steeds verbeteren. Hoe kunnen we aansluiten bij de behoeften en beleving van deelnemers? Met deze special bijvoorbeeld, die is toegespitst op leeftijdsgroepen. Door in gesprek te gaan, al zijn fysieke bijeenkomsten in deze tijd even lastig. Met handige tools zoals Mijnpensioenoverzicht.nl en de Pensioenplanner om je persoonlijke financiële toekomst te verkennen. Daarnaast is het prettig dat deelnemers een beeld hebben bij de mensen die zich hard maken voor hun pensioen.”

“Pensioen is een groot goed, belangrijk genoeg om over in gesprek te blijven.”

Waarom is het zo belangrijk om deelnemers nu te activeren om hun pensioen te checken?
“Check je waar je op koerst, dan kun je ook inschatten of jouw inkomen later voldoende is om van te leven zoals jij wilt. Bijvoorbeeld door een vergelijking met je inkomsten en uitgaven nu te maken. Kom je tekort, dan kun je nu misschien iets doen aan je financiële situatie. Pensioen zou een logisch onderdeel van je financiële huishouding moeten zijn. Hoe jonger je iets doet voor je inkomen later, hoe groter het effect. Ook is het belangrijk om vertrouwen te geven. Pensioen is een groot goed. Belangrijk genoeg om over in gesprek te blijven.”

Wat houdt je bezig naast je werk?
“Wandelen en fietsen in de bergen vind ik heerlijk. Dan realiseer ik me ook hoe goed we het hebben. Dat maakt me gelukkig. Tegelijk gaat sociale ongelijkheid mij aan het hart. Mijn werk voor de FNV geeft me de voldoening daarin in elk geval een verschil te kunnen maken.”